Trong cuộc sống tất bật của Sài Gòn, người yêu nhạc vẫn có cơ hội tìm về với không khí phòng trà vốn đặc trưng cho văn hóa thưởng thức âm nhạc của người dân Sài Thành. DòngNhạcXưa xin giới thiệu một bài viết của tác giả Nguyễn Vĩnh Nguyên, cùng mời quý vị dạo một vòng qua hoạt động ca hát về đêm của Hòn Ngọc Viễn Đông.
Cà phê phòng trà ca nhạc Người Sài Gòn trên đường Thái Văn Lung quận 1 Ảnh NVN
Sau 15 năm “ngăn cách một đại dương”, có đôi tình nhân gặp lại, họ hẹn hò nhau ở một phòng trà chỉ để nghe một đêm nhạc Phạm Duy. Họ tin không gian thân thuộc ấy, những ca khúc day dứt về tình yêu, sự xa cách cất lên bởi những giọng ca vốn quen với khói thuốc và đèn đêm nói thay cho biết bao điều.
Phòng trà, trong tâm cảnh đó như không gian đối thoại tinh tế, thanh lịch còn tìm thấy trong lòng một đô thị đã đi qua nhiều cuộc bể dâu, thăng trầm.
DòngNhạcXưa xin giới thiệu một bài viết có giá trị của tác giả Tâm Triều về cái thú uống cafe lâu đời của dân Sài Gòn và qua đó chúng ta có dịp xuôi dòng thời gian gần một thế kỷ để biết thêm về sự hình thành của thú cafe Sài Thành. Ngoài ra, tác giả cũng giới thiệu các quán cafe và các phòng trà nhạc xưa của Hòn Ngọc Viễn Đông ngày nào.
Hồi xửa hồi xưa… có một Sàigòn người ta gọi cà phê là “cà phe”, đi uống cà phê là đi uống “cà phe” với giọng điệu rất là ngộ nghĩnh. Tiếng Tây gọi cà phê là Café, tiếng Anh là Coffee nhưng mấy xì thẩu Chợ Lớn thì gọi là “cá phé”. Vậy thì café, coffee, cà phê, cà phe hay là cá phé muốn gọi sao thì gọi nhưng ai cũng hiểu đó là món thức uống màu đen có hương vị thơm ngon, uống vào có thể tỉnh người nếu uống quá đậm có thể thức ba ngày không nhắm mắt….
TRỞ VỀ THẬP KỶ 50 : CÀ PHÊ VỚ
Năm một ngàn chín trăm… hồi đó người Sàigòn chưa ai biết kinh doanh với nghề bán cà phê cả. “Xếp sòng” của ngành kinh doanh… có khói này là do các xếnh xáng A Hoành, A Coón, chú Xường, chú Cảo… chủ các tiệm hủ tíu, bánh bao, há cảo, xíu mại. Vô bất cứ tiệm hủ tíu nào vào buổi sáng cũng có bán món cá phé, cà phê, cà phe đi kèm để khách có thể ngồi đó hàng giờ nhăm nhi bàn chuyện trên trời dưới đất.
Hồi đó chẳng ai biết món cà phê phin là gì đâu ? Các chú Xường, chú Cảo, A Xứng, A Hía chỉ pha độc một loại cà phê vớ. Một chiếc túi vải hình phểu được may cặp với một cọng kẻm làm vành túi và cán. Cà phê bột đổ vào túi vải (gọi là bít tất, hay vớ đều được). Vì chiếc dợt cà phê nầy hơi giống như chiếc vớ dùng để mang giày nên “dân chơi” gọi đại là cà phê vớ cho vui. Chiếc vớ chứa cà phê này sau đó được nhúng vào siêu nước đang sôi, lấy đũa khuấy khuấy vài dạo xong đậy nắp siêu lại rồi . . .”kho” độ năm mười phút mới có thể rót ra ly mang ra cho khách. Chính cái “quy trình” pha chế thủ công đầy phong cách Tàu này mà dân ghiền cà phê còn gọi nó là cà phê kho bởi chỉ ngon lúc mới vừa “kho nước đầu”. Nếu ai đến chậm bị kho một hồi cà phê sẽ đắng như thuốc Bắc.
Trong chù đề “Nhạc cụ”, chúng tôi đã giới thiệu nhiều bài về đam mê nghe nhạc xưa từ những chiếc máy cassette, hay Akai và thậm chí là máy hát đĩa nhựa. Một tín hiệu vui là ngày càng có nhiều người tìm về với thú chơi này. Tuy nhiên, đây cũng là một thú vui đòi hỏi không ít thời gian và tiền bạc. Hôm nay, [dongnhacxua.com] xin đăng một bài viết báo Cảnh Sát Toàn Cầu để chúng ta có thêm tư liệu.
Đã là thời của những chiếc smartphone nằm trong lòng bàn tay với chức năng tất cả trong một nhưng một bộ phận người Sài Gòn vẫn có thói quen gật gù bên âm thanh của chiếc máy hát kêu rè rè, to sụ không dưới nghìn đô.
Sống lại thời hoàng kim
Thời hoàng kim của máy nghe nhạc Magnetophone dùng băng magnetic (hay gọi là băng cối) tưởng chỉ sống những năm trước 1975, nhưng gần 40 năm sau, nó vẫn còn thịnh hành, thậm chí đang làm phong trào rầm rộ thu hút được nhiều người trẻ quay về với thú nghe nhạc xưa bên chiếc máy chạy băng hay đĩa than.
Với người chơi máy Akai, âm thanh rè rè, ngầu đục phát ra từ chiếc máy to sụ có sức mê hoặc khó lý giải. Âm thanh phát ra từ các máy này tuy không trong trẻo như các thiết bị hi-end ngày nay nhưng lại chân thực, mộc mạc do không qua xử. Chơi những bản tình cũ, những bản nhạc trước năm 1975, cảm giác nghe trên máy Akai có chút liêu trai…
Anh Văn Hải, một dân chơi máy hát đĩa lâu năm cặm cụi lau từng ngách nhỏ chiếc máy hát Akai mà anh tậu cách đây 3 năm, mắt không rời khỏi tay, anh nói: “Dân chơi thường thích sưu tầm máy từ các thương hiệu chủ yếu là Teac, Akai, Revox, Ampex, Fuliza… và các băng nhạc xưa từ thập niên 50 – 70 của thế kỷ trước.”
Lúc trước, khi phong trào chưa thành, các
máy này bị coi là đồ ve chai bán đổ đống, nhiều chiếc máy còn chạy trơn mà vỏ ngoài trầy xước hết, có người chơi vô tình mua được từ vựa phế liệu hẳn cái máy của Sony”. Chỉ vào chiếc khác hiệu Revox xuất xứ từ Đức, anh Hải dí dỏm: “To đùng như thùng loa ấy, nhưng hơn 20 triệu của mình đấy. Nhiều chi tiết nhỏ nhặt chi ly, xước một vết cũng xót”.
Dân chơi máy hát thường sắm kèm loa và bộ âm ly cho trọn vẹn. Ảnh: cand.com.vn
Nếu phải chọn một nét ẩm thực rất riêng cho Việt Nam và nhất là cho Sài Gòn, DòngNhạcXưa sẽ không ngần ngại chọn “uống cafe”. Cafe đã vượt ra khỏi phạm trù là một thức uống để trở thành một nét văn hóa đặc trưng của người Việt. Nhiều khi bạn bè vẫn rủ nhau đi “uống cafe” nhưng chúng ta ra quán lại gọi một món không ăn nhập gì với cafe. Có lẽ việc nhìn từng giọt cafe nóng rơi xuống phin, hay việc khuấy đều cho ly cafe đá sủi bọt đem lại nhiều cảm xúc cho chúng ta hơn là việc thưởng thức cafe. Hay những câu chuyện hàn huyên xung quanh mới là cái chúng ta cần.
Mong sao càng ngày những thứ cafe bẩn càng bị xóa sổ để chúng ta thưởng thức cafe thật đúng nghĩa. Và qua đó những quán cafe, những cuộc hẹn hò, những câu chuyện tâm tình quanh ly cafe mãi mãi trở thành những nét văn hóa đặc trưng, đáng quý của Việt Nam!
TTCT – Chừng một năm trở lại đây, Sài Gòn mọc lên những quán cà phê gợi lại ký ức của những năm 1980-1990. Từ bảng hiệu, đồ trang trí đến thức uống được quán chăm chút đến nỗi khách đến lần đầu phải thốt lên: Sao mà… Sài Gòn quá!
Cà phê Sài Gòn Út Lành gợi không gian Sài Gòn xưa. Ảnh: YẾN TRINH
16g, nắng bắt đầu nhạt, nhóm bạn của Thủy Phương rẽ vào con hẻm nhỏ trên đường Phạm Ngũ Lão (Q.1, TP.HCM). Chỉ chục bước chân, một không gian hoàn toàn trái ngược với vẻ rộn rã của khu phố Tây hiện ra. Quán gợi sự thích thú ngay từ bảng hiệu “Cà-phê Saigon Út Lành” treo trên khung cửa ngôi nhà có tuổi thọ hơn một thế kỷ.
